نرخ سود در بانکداری اسلامی براساس بازدهی سرمایه در بازارهای مشارکتی تعیین می‌شود
گروه اقتصاد: کیاالحسینی اظهار کرد: اگر بانکداری اسلامی را به صورت بانکداری پی ال اس یا بانکداری مشارکتی در نظر بگیریم؛ در این نوع بانکداری نرخ سود به صورت دستوری تعیین نمی‌شود بلکه براساس بازدهی سرمایه در بازارهای مشارکتی و براساس پروژه‌ها تعیین می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدضیاء‌الدین کیاالحسینی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه مفید، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به پرسشی درباره دلایل تبانی بانک‌ها در زمینه تعیین نرخ‌های سود نزدیک به 20 درصد برای سپرده‌های زیر یکسال اظهار کرد: اگر نرخ سود براساس یک نظام علمی و براساس بازارهای مختلفی که بهره تولید مؤثر است تعیین نشده و به صورت دستوری تعیین شود متأسفانه این پیامدها را دارد؛ چراکه بانک‌ها و مخصوصا بانک‌های خصوصی، بنگاه‌های حداکثرکننده سود هستند.
نحوه تعیین نرخ سود در بانکداری اسلامی
وی افزود: بانک‌ها با وجود قوانین و مقرراتی که تعیین می‌شود باز هم به دنبال راه‌هایی برای تعیین حداکثر سود خود خواهد رفت. حال تعیین سود نوزده و نیم درصد توسط بانک‌ها که اختیارات آن توسط بانک مرکزی به بانک‌ها واگذار شده است یکی از این نمونه‌ها است.
کیاالحسینی در پاسخ به این پرسش که نحوه تعیین نرخ سود در بانکداری اسلامی چگونه است؟ اظهار کرد: اگر بانکداری اسلامی را به صورت بانکداری پی ال اس یا بانکداری مشارکتی در نظر بگیریم؛ در این نوع بانکداری نرخ سود به صورت دستوری تعیین نمی‌شود بلکه براساس بازدهی سرمایه در بازارهای مشارکتی و براساس پروژه‌ها تعیین می‌شود.
پیوستگی بازارهای مالی
وی ادامه داد: در این صورت نهادهایی همانند بانک مرکزی یا شورای پول و اعتبار، نرخ سود را از بیرون و به صورت دستوری تعیین نمی‌کنند. این نکته که بیان شد در حالتی است که بانکداری مشارکتی باشد اما اگر غیر از این باشد، نرخ سود براساس بازدهی سرمایه در نظام بازار تعیین می‌شود و سودی تعیین می‌شود که دو طرف معامله با ضرر مواجه نشوند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه مفید تأکید کرد: نکته تکمیلی دیگر این است که ما نباید این موضوع را فقط در نظام بانکداری ببینیم بلکه بازارها به یکدیگر متصل هستند و مثلا اکنون یکی از دلایل سقوط بازار بورس نشئت گرفته از بازار بانکی است یا مثلا رکودی که در بخش مسکن وجود دارد که درآنجا سرمایه‌گذاری انجام نمی‌شود به دلیل نرخ بازدهی‌هاست و الان تصمیم بر این است که آنجا را هم فعال کنند حال باید ببینیم که چه اتفاقی رخ خواهد داد.
لزوم مدیریت نرخ سود در کوتاه‌مدت
کیاالحسینی در پاسخ به این پرسش که اگر نرخ سود را به صورت دستوری تعیین نکرده و آن را به خود بانک‌ها واگذار کنیم آیا ممکن نیست بانک‌ها در تبانی‌های دیگری، به گونه‌ای دیگر به اقتصاد کشور آسیب وارد کنند؟ اظهار کرد: بله در کوتاه مدت قطعا مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد؛ چراکه بانک‌ها به دنبال حداکثر کردن سود خود هستند. ما باید به آرامی نظام بانکی کشور را به سمتی سوق دهیم تا به جایی برسد که خودش سودها را تعیین نکند اما در کوتاه مدت قطعا سودها باید مدیریت شده باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر بانک مرکزی این سود را تعیین نکند پس چه نهادی باید این کار را انجام دهد؟ تأکید کرد: بازارهای پولی و مالی نرخ سود را تعیین می‌کنند و بانک‌های مرکزی فقط نرخ سود وام‌های بین‌بانکی را تعیین می‌کنند اما غیر از آن، نرخ سود براساس نظام بازار و بازدهی سرمایه تعیین می‌شود.
